Lời tựa: Bài viết về cuốn sách “Thử tìm dấu chân trên cát – ghi chép về thơ Thầy Nhất Hạnh” NXB Phụ Nữ xuất bản năm 2019
Con rất thích đọc thơ và khi tìm ra được kho tàng thơ ca đồ sộ của Sư Ông, con đã rất hạnh phúc. Thơ của Sư Ông không chỉ là những câu chữ có vần, mà thơ là hơi thở cuộc sống, là lịch sử, là những lời căn dặn, là những lời dạy của Người.
Con đã rất xúc động khi đọc được bài “Dặn dò” của Sư Ông. Bài thơ Sư Ông viết dành cho những anh chị trong trường Thanh niên Phụng sự Xã hội bị sát hại nhưng thấm đẫm lòng từ bi, tình yêu thương, tình thầy trò, tình huynh đệ của Người. Đọc bài thơ, con không thể tìm thấy một chút hận thù nào, mà chỉ có lòng xót thương mặc dù đó là một sự kiện rất đau lòng.
“Xin hứa với tôi hôm nay
Trên đầu chúng ta có mặt trời
Và buổi trưa đứng bóng
Rằng không bao giờ em thù hận con người”
Đúng như lời Sư Ông căn dặn – “kẻ thù chúng ta không phải con người”. Ý thơ vang khắp thế giới, được viết trên một băng rôn trong cuộc biểu tình ở Mỹ phản đối chiến tranh Việt Nam do Mục sư Martin Luther King dẫn đầu. Ý thơ cũng được đưa vào nhạc qua bài “Kẻ thù ta” của nhạc sĩ Phạm Duy. Ý thơ đó sẽ còn vang vọng mãi.
Con cũng rất thích bài “Bắc một chiếc cầu” mà Sư Ông viết tặng Ngài Đại sứ Pháp tại Singapore. Nhưng con chỉ thực sự hiểu và thương khi đọc được hoàn cảnh ra đời của bài thơ qua bộ hồi ký “60 năm theo Thầy học đạo và phụng sự” của Sư Cô Chân Không. Với những phương tiện do lòng thương người thúc đẩy, ông đã thực hiện được bao nhiêu phép lạ, giúp đỡ được rất nhiều người vào được đất Pháp, vượt được cả những tấm lưới sắt tưởng không bao giờ vượt được.
“Có cây ngô đồng cho chim Phượng đậu
Có người đứng đó cho tình thương sâu
Luật lệ nhiều khi như màn lưới sắt
Giam người trong kiếp trầm luân thương đau”
Khi nghe tin Sư Ông trở về Việt Nam sau gần 10 năm xa cách vào năm 2017 con đã rất xúc động, ngay thời khắc đó con nhớ tới bài thơ “Cầu Hiểu, cầu Thương” của Sư Ông. Bài thơ ngắn chỉ gồm 4 câu thôi nhưng nó chứa đựng đầy đủ niềm khát khao cả đời của Sư Ông về việc xây dựng quê hương, xây dựng tình huynh đệ.
“Lắng lòng nghe tiếng gọi quê hương,
Sông núi trông ra đẹp lạ thường
Về tới quê xưa tìm gốc cũ
Qua rồi cầu Hiểu, tới cầu Thương”
Mỗi bài thơ là một sự kiện lịch sử, mỗi bài thơ ẩn chứa đằng sau nó là tuệ giác tuyệt vời của Người. Mỗi lần đọc, cho dù đã đọc đi đọc lại nhiều lần nhưng con đều không khỏi xúc động, con luôn tự hỏi hoàn cảnh nào để Sư Ông có thể viết nên những vần thơ này? Và con thật sự cảm thấy may mắn và hạnh phúc khi được đọc tập thơ “Thử tìm Dấu chân trên cát – ghi chép về thơ Thầy Nhất Hạnh” của Sư Cô Chân Không. Sư Cô cũng là một người mê thơ Thầy từ hồi trẻ, và Sư Cô thấy thật đáng tiếc và uổng phí khi không ghi chép lại những vần thơ này, và đề thêm một chút chú giải dưới tuệ giác của Sư Cô để người đọc sau này có cơ hội được hiểu thêm về Thầy. Dù còn thất lạc nhiều bài do hoàn cảnh lịch sử, nhưng chỉ bằng những gì Sư Cô ghi chép lại, con đã thấy mình thật sự có phước khi được đọc sau gần 40 năm. Tập thơ rất quý, và cũng rất hiếm vì chưa được xuất bản rộng rãi ở Việt Nam và thật đáng tiếc nếu không được trao truyền và tiếp nối về sau.
“Nét chữ này
Mảnh giấy này
Dấu chân trên cát
Tượng mây giữa trời
Ngày mai, tôi đã đi rồi.”
(Khứ lai – Bốn chữ “Dấu Chân Trên Cát” làm đầu đề tập thơ chưa xuất bản đã được lấy ra từ bài thơ nhỏ này)
Con nguyện sẽ tiếp nối Sư Cô, ghi chép và biên tập lại, để có thể xuất bản và lưu truyền lại cho những người hữu duyên có cơ hội được đọc sau này. Con sẽ tiếp tục tìm lại những “dấu chân trên cát” của Sư Ông, dù cho nó có thể đã bị phai mờ theo năm tháng.
Hà Nội, 25/9/2019
Tâm Đại Bi Hoàng Thanh Bình